چرا معوقات بانکی در ایران 5برابر دنیاست

۱- شرکت هایی که به خودشان وام می دهند!

موضوع بنگاه داری بانک ها و مجموعه عظیم شرکت های زیرمجموعه آن ها یکی از دلایل روشن این وضعیت است. بانک ها به مجموعه شرکت های زیرمجموعه خود وام می دهند و انگیزه ای هم برای دریافت آن ندارند. ضمن این که معمولا این شرکت ها کارایی اقتصادی مناسبی هم ندارند و به خاطر مدیریت غیرتخصصی دچار مشکلاتی می شوند. همین چند روز قبل، صمیمی دهکردی، رئیس شورای عالی کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری، در این رابطه به صورت شفاف اعلام کرد که در حال حاضر شرکت هایی تشکیل می شود که خودشان طرح تهیه می کنند، خودشان به خودشان وام می دهند و اگر دقت کنیم متوجه می شویم که اغلب معوقات مربوط به شرکت های وابسته به خود بانک هاست که این موضوع خلاف اصل ۱۳۸ قانون اساسی است.

۲- اعتبارسنجی در حد صفر

اقدام مهم دیگری که باید قبل از دریافت تسهیلات انجام شود تا مانع معوق شدن تسهیلات شود، اعتبارسنجی مشتری توسط بانک است. البته قطعا خود بانک ها نمی توانند این کار را انجام دهند بلکه باید موسسات تخصصی با جمع آوری اطلاعات شفاف در مورد افراد و عملکرد اقتصادی و مالی پیشین آن ها، اعتبار هر فرد یا بنگاه را تعیین کنند و به بانک گزارش دهند تا بانک بر این اساس میزان وام، شرایط وثیقه و بازپرداخت آن را تعیین کند اما نه از آن موسسات در کشور خبری هست و نه از اطلاعات شفاف و سابقه عملکرد اقتصادی فرد. بانک ها هم حساسیت زیادی به این موضوع ندارند.

۳- مدیریت مخاطره آمیز بانک ها

خود بانک ها و مدیریتشان هم در ایجاد این شرایط و معوقات بالا نقش به سزایی دارند. طبق پژوهشی که اخیرا زیرنظر قائم مقام بانک مرکزی انجام شده، بانک ها تصمیم ها و مدیریت درستی در مواجهه با این مطالبات و معوقات و همچنین هنگام پرداخت وام ندارند. بخشی از این موضوع مربوط به تصمیم های ریسکی مدیران در شرایط بد اقتصادی است که با عجله و بدون بررسی انجام شده و نتیجه ای جز حبس منابع ندارد. بار ها هشدار داده شده که بانک ها در وضعیت رکود و تنگنای اعتباری از اقدامات مخاطره آمیز خودداری کنند. این اقدامات مخاطره آمیز گاهی در سوی جذب منابع با پرداخت سود بالا و گاهی در سوی تجهیز منابع با پرداخت های بدون بررسی و همچنین بدون دریافت وثایق کافی انجام می شود. نتایج این وضعیت در هر دو سو به ضرر نظام بانکی است و یک نتیجه آن افزایش معوقات است.