خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
کُبالت می‌خواهد انقلابی سبز در دنیای صنعت بیافریند، اما آیا پیش از آن می‌تواند بدنامی‌های واردشده به خود را پاک کند؟ نرخ فلز کبالت به عنوان یکی از اجزای ضروری باتری‌های لیتیوم‌یون و سوپرآلیاژ، سال گذشته میلادی را در جریانی رو به رشد پشت سر گذاشت و تقاضا از سوی بخش خودروهای الکتریکی منجر به رشد سریع نرخ این فلز شد.
به نقل از صمت به نقل از ماینینگ فناوری، سراسر فرآیند تولید کبالت در هاله‌ای از ابهامات فرورفته، به ویژه آن کمیت قابل‌توجهی که از جمهوری دموکراتیک کنگو در مرکز افریقا سرچشمه می‌گیرد؛ جایی که با کار کودکان و تضییع حقوق انسانی در ارتباط است. آیا این کامودیتی می‌تواند برای تحقق یک انقلاب سبز و توسعه فناوری‌های پاک، مجموعه فعالیت‌های غیرانسانی مرتبط با خود را از میان بردارد؟
پس از یک دوره طولانی‌مدت از پایین بودن نسبی سطح قیمت‌ها در نوامبر ۲۰۱۶ (آبان ۱۳۹۵) نرخ کبالت به ناگهان در یک منحنی رو به بالا قرار گرفت و این روند افزایشی تا الان ادامه دارد. «آنتونی پول»، سردبیر پلتس‌متالزدیلی در این باره می‌گوید: این احتمال وجود دارد که افزایش نرخ کبالت، حاصل کاهش تولید مس باشد چون کبالت در استرالیا و افریقا محصول فرعی معادن مس است.
«پول» در ادامه می‌افزاید: درحال‌حاضر کبالت در بازار مورد تقاضاست و طرف تقاضا در جریانی به طور پیوسته باثبات پیش می‌رود. در سال ۲۰۱۵میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) شرکت سوئیسی گلنکور اعلام کرد تولید مس خود را در معدن کاتانگا در کنگو و همچنین در معدن دیگری در زامبیا برای ۱۵ ماه ۵۰درصد کاهش خواهد داد. چنین اتفاقاتی میزان عرضه کبالت را کاهش خواهد داد و البته در شرایطی که به نظر نمی‌رسد تقاضا رو به کاهش باشد، قیمت‌ها در طولانی‌مدت افزایش پیدا خواهد کرد. صنایع هوافضا سرشار از فرصت‌های رشد این فلز است و همچنین بازار ابزار الکتریکی، مستعد تقاضای بیشتر است که انتظار می‌رود در طول دهه آینده، رشد سریع تقاضا را باعث شود. در همین راستا شرکت ای‌کُبالت که دارنده پروژه کبالت آیداهو در امریکاست، برآورد می‌کند که تا سال ۲۰۲۰ میلادی (۱۳۹۹ خورشیدی) یک پنجم تقاضای کبالت مربوط به بازار وسایل نقلیه الکتریکی باشد. در همین حال تولیدکنندگان اصلی خودرو مانند فورد از سرمایه‌گذاری جدید خود برای خودروهای الکتریکی در خط تولید خبر می‌دهند. رشد خودروهای الکتریکی می‌تواند سهم بسزایی در افزایش نیاز صنعت جهان به کبالت داشته باشد. در یک باتری تلفن هوشمند ۵ تا ۱۰ گرم کبالت تصفیه شده استفاده می‌شود در حالی که یک باتری مجزا در یک وسیله نقلیه الکتریکی می‌تواند تا ۱۵ هزار گرم کبالت مصرف کند.
جنجال کبالت در کنگو
معادن کبالت علاوه بر کنگو در کوبا، زامبیا، روسیه، استرالیا، کانادا و به زودی در ماداگاسکار فعال خواهند شد، در حالی که اطلاعات سازمان زمین‌شناسی امریکا نشان می‌دهد ۵۰درصد از کبالت جهان اکنون از جمهوری دموکراتیک کنگو سرچشمه می‌گیرد. کشوری که در بی‌ثباتی، جنگ‌زدگی و فساد شهره است و در شاخص احساس فساد سال ۲۰۱۶ میلادی، رتبه ۱۵۶ را دارد. سازمان شفافیت بین‌الملل، با استفاده از شاخص درک یا احساس فساد، کشورها را برحسب میزان فساد موجود در میان مقامات دولتی و سیاستمداران‌شان رتبه‌بندی می‌کند. به‌عبارت دیگر، این معیار، شاخصی است که رتبه فساد در بخش عمومی یک کشور را درمیان سایر کشورهای جهان نشان می‌دهد، پایین‌ترین رتبه این شاخص مربوط به سومالی با رتبه ۱۷۶ است و رتبه ۱ را کشورهای دانمارک و نیوزلند دارند. جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از همه از درگیری بر سر مواد معدنی تاثیر پذیرفته است. در نتیجه همین درگیری‌ها بیشتر کبالت موجود در مناطق خشونت‌زده شمال و جنوب منطقه کیوو استخراج نشده و در منطقه کاتانگا که فضای صلح‌آمیزتری دارد، حجم بیشتری از این فلز استخراج شده است. در هر حال تولید کبالت در بحبوحه‌ای از جنجال و آشوب فرو رفته است. در آوریل ۲۰۱۶ (فروردین ۱۳۹۵) سازمان پژوهشی غیرانتفاعی مرکز پژوهش درباره شرکت‌های چندملیتی (SOMO) که از سال ۱۹۷۳ میلادی (۱۳۵۲ خورشیدی) تاکنون به بررسی تاثیر فعالیت شرکت‌های چندملیتی بر مردم و محیط‌زیست می‌پردازد، گزارشی منتشر کرد و در آن جزییاتی از مجموعه‌ای از تجاوزها به حقوق انسانی مربوط به معدن مس-کبالت در منطقه کاتانگا و حوالی آن در جنوب این کشور ارائه داد. این گزارش همچنین از جوامعی می‌گوید که در انتظارند شرکت‌های معدنی، وعده‌های خود را درباره فراهم کردن آب تمیز و مدرسه برای بچه‌ها عملی کنند. آلودگی هوا، نبود شرایط امرار معاش و وجود سطوح خطرناک فلزات که در خون محلی‌ها یافت می‌شود، دیگر نگرانی‌های برجسته در کنگوست. در این گزارش SOMO ۸ شرکت مورد توجه قرار گرفته‌اند که شرکت‌های چینی ام‌کی‌ام، هیوچین و شرکت استرالیایی اس‌ای‌کی از جمله آنها هستند. همچنین پیش از اینها سازمان‌های مردم‌نهاد به گلنکور درباره بکارگیری معدنچیان غیرحرفه‌ای و جوامع محلی در کاتانگا در معادن انتقاد کرده بودند. در همین امتداد، پژوهش‌های مجزایی که سازمان عفو بین‌الملل در ژانویه ۲۰۱۶ (دی ۱۳۹۵) و واشنگتن‌پست در ماه سپتامبر (شهریور) همان سال منتشر کردند، شرایط خطرناک و ترسناک معدنکاران صنعتی که در معادن کنگو مشغول به فعالیت هستند را آشکار کرد. همچنین صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) برآورد می‌کند که حدود ۴۰ هزار کودک در معادن جنوب کنگو کار می‌کنند و سازمان عفو بین‌الملل نیز ادعا می‌کند در بازه زمانی سپتامبر ۲۰۱۴ و دسامبر ۲۰۱۵ (شهریور ۱۳۹۳ تا آذر ۱۳۹۴) دست‌کم ۸۰ معدنچی در همین منطقه در زیرزمین مردند. سازمان‌های مردم‌نهاد نگرانند که تقاضای مستمر کبالت منجر به تضییع بیشتر حقوق انسانی در کنگو و مکان‌هایی مانند آن شود که در آنها مردم محلی از فروش منابع طبیعی کشور خود کمترین بهره را می‌برند.
