گزینه های ترامپ برای رویکرد سختگیرانه در برابر ایران

به نقل از اقتصادنیوز ایالات‌متحده تحت ریاست‌جمهوری ترامپ، موضعی تقابلی در برابر ایران درپیش گرفته است. اما اینکه این موضع چطور به یک سیاست تبدیل می‌شود به دو مساله اصلی بستگی خواهد داشت؛ نخستین مساله این است که رویکرد ترامپ نسبت به توافق هسته‌ای که در دولت اوباما حاصل شد، چگونه خواهد بود.

مساله دوم این است که دولت ترامپ تا چه میزان تلاش خواهد کرد موقعیت ایران را در خاورمیانه تضعیف کند. به گزارش فارن افرز، تا همین اواخر، کاخ سفید اعلام می‌کرد که درمورد اجرای این توافق هسته‌ای، نسبت به دولت اوباما رویکردی سختگیرانه‌تر اتخاذ خواهد کرد و گرچه این توافق را محترم خواهد شمرد، اما در اجرای مفاد آن سختگیری بیشتری به‌خرج خواهد داد. اما در حوزه‌های دیگر، به‌نظر می‌رسد دولت ترامپ آماده اتخاذ رویکردی تهاجمی‌تر در برابر تهران است. در تاریخ ۱۹ آوریل(۳۰ فروردین)، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا مدعی شد: «اقدامات تحریک‌آمیز ایران ایالات‌متحده، منطقه و جهان را تهدید می‌کند» و وعده داد که بازبینی سیاست آمریکا درقبال ایران موضع جدیدی را ایجاد می‌کند که با شفافیت و قاطعیت به چالش‌های اعمال شده از سوی ایران پاسخ می‌دهد. در شرایطی که کاخ سفید این بازبینی را نهایی می‌کند، مقامات آمریکا دیدگاه‌های رقیب را درمورد چگونگی مواجهه با ایران ارائه خواهند کرد و متحدان آمریکا در خاورمیانه تلاش خواهند کرد اولویت‌های واشنگتن را به نفع خود تغییر دهند و در شرایطی که ترامپ این مساله را بررسی می‌کند که به کدام یک از این نظرات توجه کند، باید به‌خاطر داشته باشد که رویکردهای تهاجمی‌تر ریسک‌های جدی درپی خواهد داشت و تهران و واشنگتن را در مسیرهای مواجی قرار خواهد داد که آتش درگیری‌ها در یکی از بی‌ثبات‌ترین مناطق جهان را شعله‌ورتر خواهد کرد.

گزینه‌های ترامپ

درباره چگونگی اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه‌تر در قبال ایران، دو دیدگاه عمده وجود دارد. برخی از مشاوران ترامپ به رهبری چهره‌های نظامی با تجربه در زمینه مسائل خاورمیانه، مانند جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، ظاهرا حامی تضعیف آشکار سپاه پاسداران هستند. حامیان این دیدگاه طرح‌هایی را بررسی می‌کنند که برای مثال از نیروی دریایی آمریکا می‌خواهد به آن دسته از کشتی‌های ایرانی که مظنون به حمل‌ونقل تسلیحات در آب‌های بین‌المللی هستند، وارد شوند. برخی از مقامات و مشاوران ترامپ نیز دولت را تحت فشار قرار داده‌اند تا سپاه پاسداران را تحت عنوان ادعایی یک سازمان تروریستی خارجی، تحریم کند. در ماه مارس (اسفند-فروردین)، لایحه‌ای به سنا ارائه شد که براساس آن تحریم‌های مرتبط با تروریسم و دیگر تحریم‌ها علیه ایران اعمال خواهد شد. (این در شرایطی است که برخی از مقامات امنیتی آمریکا معتقدند تحریم سپاه، نظامیان مورد حمایت ایران را تحریک خواهد کرد به نیروهای آمریکایی در عراق حمله کنند و درعین حال منافع چندانی عاید ایالات‌متحده نمی‌کند.) به اعتقاد فارن افرز، گزینه دیگر برای دولت ترامپ این است که اقدامات سری علیه ایران را افزایش دهد.

برای مثال، ایالات‌متحده می‌تواند برای کمک به متحدان منطقه‌ای خود مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی اقدامات بیشتری انجام دهد و گروه‌های مورد حمایت ایران در منطقه مانند حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن را به لحاظ نظامی و مالی مورد هدف قرار دهد. این اقدامات به ایالات‌متحده کمک می‌کند در کوتاه‌مدت از مواجهه مستقیم با ایران اجتناب کند. اما این کار خطر اقدامات تلافی‌جویانه‌ای را دربر دارد که ایران و آمریکا را وارد چرخه تنش خواهد کرد. این گزینه‌ها تفاوت چندانی با گزینه‌های موجود در دولت‌های اوباما و جورج بوش ندارند. تنها تفاوت این است که موقعیت منطقه‌ای ایران نسبت به دوران اوباما و بوش مستحکم‌تر و قوی‌تر شده است. علت این مساله تاحدی سرنگونی صدام حسین، دشمن ایران در عراق و تقویت موقعیت ایران در سوریه به‌دلیل مداخله روسیه در جنگ داخلی سوریه است. درنتیجه ایران برای به مخاطره انداختن آمریکا و نیروهای متحدش در افغانستان، عراق، سوریه و یمن از موقعیت بهتری برخوردار است. از سوی دیگر، دولت ترامپ باید این مساله را بسنجد که چطور بین رویکردی تهاجمی‌تر نسبت به ایران و برنامه‌هایش برای مبارزه با گروه‌های تروریستی منطقه توازن ایجاد کند. مبارزه با گروه‌های تروریستی خاورمیانه اولویتی است که ایران نیز در آن سهیم است. برای مثال، در عراق نیروهای آمریکایی و نیروهای ایرانی هر دو با گروه تروریستی داعش می‌جنگند و این جنگ تحت آرایشی غیررسمی صورت می‌گیرد که مانع از درگیری تصادفی نیروهای آمریکایی و ایرانی با یکدیگر شده است. اگر تنش بین واشنگتن و ایران افزایش یابد، این مساله به خطر می‌افتد.