به گزارش روابط عمومی خانه صنعت و معدن تهران و به نقل از صمت؛ یکی از چالشهای اساسی صنعت در ایران هزینههای بالای تولید و بهرهوری پایین در کشور است که عوامل مختلفی در این امر دخیل هستند. به گفته کارشناسان حدود ۸۵درصد دلیل هزینههای بالای تولید عوامل بیرونی بهویژه نرخ بهره بانکی است.
قوانین دستوپاگیر، هزینههای حملونقل، تصمیمات ناگهانی همچون ممنوعیتهای وارداتی، تعرفهگذاری، قیمت حاملهای انرژی و… ازجمله عواملی است که خارج از اختیارات مدیر سازمان بر هزینههای تولید تاثیر مستقیم میگذارد. این امر حاکی از این است که بسیاری از مشکلات و بحرانهای موجود در صنایع خارج از کنترل مدیران تولید و بر اثر سیاستهای کلان اقتصادی رخ میدهد به همین دلیل به گفته کارشناسان سیاستهای کلان اقتصادی باید برمبنای شرایط تولید برنامهریزی و پیشبینی شود.
کاهش بهره بانکی، راه خروج از رکود
معراج محرابیموقر، نایبرییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتوگو با صمت درباره عوامل تاثیرگذار بر هزینههای تولید گفت: عوامل تاثیرگذار بر هزینههای تولید بیشتر معطوف به عوامل بیرونی بهویژه بهرههای بانکی و قوانین دستوپاگیر است که بر سوددهی و بازگشت سرمایه تاثیر پررنگی دارد. محرابی با بیان اینکه قراردادهای بانکی با بهره۲۵ تا ۲۷درصد و با احتساب جریمه تا ۴۴درصد افزایش پیدا میکند، افزود: در چنین شرایطی واحد تولیدی چگونه میتواند به بهرهوری برسد و به ساماندهی سایر عوامل تولید بپردازد؟نایبرییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر اینکه در دنیا حداکثر بهره تسهیلات برای صنایع بین ۳ تا ۴ درصد است اظهارکرد: کشورهایی همچون مالزی با ۳ درصد و ژاپن با صفر درصد تسهیلات خود را به صنایع ارائه میکنند؛ حتی این رقم در کشورهایی که از نظر صنعتی نیز پیشرفته نیستند همچون پاکستان به ۶ درصد میرسد. وی با بیان اینکه یکی از الزامات خروج از رکود کاهش بهره بانکی است تصریح کرد: امریکا در بحران رکود اقتصادی، بهره بانکی را برای تولید به صفر درصد رساند اما متاسفانه سیستم بانکی ایران یک برنامه منظم اقتصادی در سطح کلان ندارند. علاوه بر این مطابق عقود اسلامی بانکها باید در سود و زیان تولید شریک باشند اما متاسفانه اکنون چنین اتفاقی نمیافتد.
نرخ بهره ۱۲درصدی مناسب تولید
محرابی با اشاره به اینکه با توجه به شرایط ایران نرخ سود ۱۰ تا ۱۲درصد برای تولید مناسب است گفت: نرخ بهره مهمترین عامل افزایش هزینههای تولید است که بهطور غیرمستقیم سایر عوامل را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. نایبرییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران دومین عامل تاثیرگذار را قوانین دستوپاگیر در زمینه تولید عنوان کرد و افزود: البته قانون رفع موانع تولید گامهای مثبتی در این زمینه برداشت اما چون هنوز به طور کامل اجرا نشده صنایع تاثیر چندانی از این قانون احساس نکردهاند. وی با بیان اینکه مدیرانی که توانستهاند عوامل درونی را در چنین شرایط اقتصادی مدیریت کنند مدیران بسیار توانمندی هستند افزود: در چنین شرایطی عوامل درون سازمانی حدود ۱۰ تا ۱۵درصد بر هزینههای تولید موثر است بنابراین سهم عوامل بیرونی حدود ۸۵ تا ۹۰درصد خواهد بود. محرابی با اشاره به اینکه عمر مفید ماشینآلات در دنیا ۸سال است، گفت: این در حالی است که در ایران حدود ۳۰سال است که نوسازی انجام نشده بنابراین سهم ۱۰ تا ۱۵درصدی عوامل درونی شامل ماشینآلاتی است که بازده چندانی ندارند. نایبرییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران بیان کرد: با اجرای برجام باید از این فرصت طلایی برای نوسازی صنایع بهترین استفاده را کنیم تا سهم ۱۵درصدی عوامل درونی را به حداقل ممکن برسانیم چراکه در همین شرایط بحرانی واحدهایی که ماشینآلات و اتوماسیون بروزتری داشتند بهتر توانستند از پس مشکلات برآیند. وی با بیان اینکه برای کاهش تاثیر هزینههای بیرونی نیز باید سیستم بانکی کشور اصلاح شود، افزود: با تقویت بازار سرمایه باید نقدینگی کشور جذب بورس شود. در تمام دنیا از پولهای راکد مالیات اخذ میشود اما متاسفانه در ایران پولهای راکد معاف از مالیات هستند.
تاثیر عوامل درونی بر صنایع کوچک
رمضان بهرامی، عضو هیات رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت ایران و رییس اتاق بازرگانی گلستان در گفتوگو با صمت درباره عوامل تاثیرگذار بر هزینههای تولید گفت: هزینههای تولید شامل دو دسته عواملی درونی و برونسازمانی میشود که نیروی انسانی، ماشینآلات، مواد اولیه و… شامل بخش درون سازمانی و نرخ بهره، هزینههای حملونقل، انرژی و… عوامل برون سازمانی هستند که با نیم نگاهی به وضعیت صنایع در امسال میبینیم عوامل بیرونی نقش بسیار پررنگتری در هزینههای تولید داشتهاند. وی با بیان اینکه عوامل درونی بر قیمت تمام شده صنایع کوچک تاثیر بیشتری دارد، اظهار کرد: صنایع کوچک از بعد مواد اولیه و ماشینآلات بیشتر آسیبپذیر هستند و این عوامل بیشتر بر صنایع زود بازده و کوچک تاثیرگذار است. در صنایع اکنون شاهد هستیم که ماشینآلات چینی همچون ماشینآلات اروپایی کار میکنند و تاثیر چشمگیری بر هزینه تولید ندارند. بهرامی با تاکید براینکه مشکل اصلی صنایع ناشی از عوامل بیرونی است تصریح کرد: گردش نقدینگی به علت رکود امروز یکی از مهمترین عوامل بحران در صنایع است و به عبارتی دیگر دوره گردش سرمایه در صنایع بسیار طولانی شده و این موضوع بر قیمت تمامشده پول تاثیر مستقیم دارد و به تبع هزینههای تولید را افزایش میدهد و در ادامه بر رقابتپذیری و عرضه کالا در بازار تاثیر خواهد گذاشت. وی با بیان اینکه نیروی کار به نسبت فعالیتی که در صنایع انجام میدهند، دستمزد اندکی دریافت میکنند گفت: هزینههای نیروی انسانی بهویژه در واحدهایی که محصولات صادراتمحور دارند و رونق نسبی حاکم است به نسبت درآمدهای واحد، هزینه چندان زیادی محسوب نمیشود.
عوامل خارج از کنترل مدیران
رییس اتاق بازرگانی گلستان با بیان اینکه برخی از کشورهای همسایه هزینههای نیروی کار را ۳ برابر ایران پرداخت میکنند گفت: با این حال قیمت تمام محصولات آنها از ایران کمتر است. بهطور مثال بسیاری از ایرانیهای هم مرز با ترکیه با سفر به این کشور برای کار ۳ تا ۴برابر ایران دستمزد دریافت میکنند. بهرامی با اشاره به اینکه عوامل داخلی از سوی مدیریت بیشتر قابل کنترل است، افزود: به دلیل شدت تاثیرگذاری عوامل بیرونی بر تولید، مدیریت واحدهای صنعتی از موضوعاتی همچون تحقیق و توسعه، آموزش، نوسازی و… غافل میشود و به عبارت دیگر عوامل درونی نیز متاثر از عوامل بیرونی هزینههای تولید را افزایش میدهند. مدیران تولید به جای آنکه به فکر توسعه و نوآوری صنایع باشند اکنون مدام درگیر اداره مالیات، بهداشت، استاندارد، تامین اجتماعی و… هستند بنابراین وجود سازمانهای موازی و قوانین دستوپاگیر نیز از جمله عوامل دیگر افزایش هزینههای تولید است. وی با تاکید بر اینکه تاثیر عوامل بیرونی حدود ۱۰ برابر عوامل درونی است، اظهارکرد: در فضای کسب و کار وضع کردن قوانین یک شبه صنعت را با چالش جدی مواجه میکند (بهطور مثال در استان گلستان سیلوهای عظیم احداث شده، کارخانههای بزرگ آرد تاسیس و نوسازی شدهاند اما با ممنوعیت ورود گندم تمام صنایع تحت این تصمیم قرار میگیرند بنابراین تاثیر آن بسیار بیشتر از تصمیمات داخلی سازمان است. ) عضو هیات رییسه خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با بیان اینکه بیشتر واحدهای صنعتی اکنون با مدیریتهای نوین اداره میشوند افزود: مدیریت در شرایط بیثبات به هر میزان که مهارت داشته باشد بازهم یکسری عوامل خارج از کنترل او واحد را تحت شعاع قرار میدهد. بنابر این گزارش، مهمترین عواملی که باعث لطمههای فراوان در سالهای اخیر به صنایع شده خارج از کنترل مدیران صنعتی بوده و سیاستهای دولتی و تصمیمات دولتمردان بیشترین تاثیر را بر اقتصاد و تولید کشور داشته است. به همین دلیل بهترین راه خروج از بحران صنایع و رسیدن به رونق، اصلاح سیاستهای دولتی براساس منافع تولید است.