خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
پرورش ماهی در شالیزارها از هم‌زیستی طبیعی سرچشمه گرفته است. کشف تصادفی ماهی وحشی در شالیزارها و هم‌زمان با آن صید بچه ماهی نورس و ماهی بالغ، مردم را به فعالیت پرورش ماهی در شالیزارها تحریک کرد.
کشت توأم برنج و ماهی احتمالاً از ۲۰۰۰ سال پیش از چین یا هندوستان به مناطق جنوب‌شرقی آسیا و سایر مناطق معرفی شد. کشت توأم در کشورهای جنوب‌شرقی آسیا، اندونزی، تایلند، ویتنام، فیلیپین، هندوستان، چین و… در قاره آمریکا در برزیل، آرژانتین، پرو و… در قاره آمریکا در برزیل، آرژانتین، پرو و… در آفریقا در مصر و… در دست اجراء می‌باشد و در سراسر دنیا چندین میلیون هکتار شالیزار به کشت توأم اختصاص یافته است.
در کشور چین طبق آمار از ۲۵ میلیون هکتار شالیزار، حدود ۱ میلیون هکتار به کشت توأم اختصاص یافته است. در سال ۱۹۸۳ میزان کشت توأم در چین ۱۸۷۰۰ هکتار بود که در سال ۱۹۸۶ این میزان به ۹۸۵۳۰۰ هکتار رسانده شد. (این پروژه در سال ۱۹۸۶ اولین نشان لیاقت برای فن‌آوری علوم پیشرفته را از وزارت کشاورزی، دامپروری و شیلات دریافت کرد).
در چنی برنامه‌ریزی شده است که تا ۳۰ درصد مزارع شالیزاری به کشت توأم اختصاص یابد. برداشت ماهی در چین بین ۱۵۰ـ۷۰۰ کیلوگرم می‌باشد و به افزایش ۱۰ درصدی محصول برنج رسیده‌اند. میزان برداشت برنج در شالیزارهای دنیا به‌طور متوسط ۵۰۰ـ۷۰۰ کیلوگرم است.
● شرایط اکولوژیکی برنج و ماهی
گیاه برنج، گرمادوست و نیمه‌آبزی است و ماهیان خانواده کپور ماهیان نیز گرمادوست هستند. آب، لازمه رشد ماهی و برنج است زیرا به‌عنوان یک سازنده سیتوپلاسم گیاهی برای ساخت موادآلی در گیاهان و برای جذب و انتقال موادمغذی، ضروری است و در بسیاری از فرآیندهای سوخت و ساز به‌عنوان یک ماده خام وجود دارد. مقدار و کیفیت آب نیز یکی از عوامل کلیدی مهم در بقا و رشد ماهی محسوب می‌شود. برنج و ماهی هر دو به آب نیازمند هستند و این یکی از خصوصیات مشترک آنها است.
دمای بالای ۱۰ درجه سانتیگراد برای آغاز دوره رشد برنج و ۲۱ـ ۲۵ درجه سانتیگراد دمای مطلوب برای رشد برنج است. (در ابتداء کشت برنج اگر به مدت سه روز متوالی در طول بهار دما به پائین‌تر از ۱۱ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ممکن است محصول پوسیده شود. اگر دمای متوسط روزانه در تابستان از ۳۰ درجه سانتیگراد و بالاترین دما از ۳۵ درجه سانتیگراد بگذارد، محصول برنج ممکن است صدمه ببیند و چنانچه دما برای ۵ روز متوالی بالای ۳۸ درجه سانتیگراد باشد، گیاه برنج بدون دانه می‌شود).
دامنه دمای مطلوب برای تغذیه کپور معمولی ۱۴ـ۱۸ درجه سانتیگراد، کپور علف‌خوار و کپور نقره‌ای ۱۸ـ۲۰ درجه سانتیگراد است. دمای مطلوب تغذیه ماهی ۲۶ـ۳۲ درجه سانتیگراد می‌باشد. وقتی‌که دما تا ۳۸ درجه سانتیگراد بالا می‌رود و یا تا ۱۱ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ماهی اشتهای خود را از دست می‌دهد. (البته اگر دما تا حدود ۴ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ماهی به حالت خواب می‌رود، اگر چه هنوز هم می‌تواند به حیات خود ادامه دهد).
در اکوسیستم پرورش ماهی و برنج عوامل زیستی شامل: تولیدکننده‌ها، مصرف‌کننده‌ها و تجزیه‌کننده‌ها می‌باشند. تولیدکننده‌های اصلی، گیاهان و فیتوپلانکتون‌های کوچک و بزرگ هستند. به‌عبارت دیگر تولیدکننده‌ها در شالیزارها شامل برنج، علف‌های هرز و جلبک‌ها است. آنها از طریق فتوسنتز و تنفس در گردش کربن دخالت دارند و برای مصرف‌کننده‌ها و تجزیه‌کننده‌ها موادالی فراهم می‌کنند.
عوامل غیرزیستی در اکوسیستم برنج ـ ماهی شامل:
نور، آب، درجه حرارت PH، دی‌اکسید کربن، اکسیژن و سایر مواد غیرآلی می‌باشد.
همچنین در این محیط تعدادی مصرف‌کننده وجود دارد، آنها شامل: زئوپلانکتون‌ها، موجودات کفزی، ماهیان پرورشی در مزارع برنج، لارو پشه، حشرات کرم‌های مضر برای برنج و… می‌باشند.
برنج و سایر تولیدکنندگان اولیه، عمل تبدیل و ذخیره انرژی را به روش مشابهی به‌عهده می‌گیرند و مقدار زیادی از انرژی خورشید، دی‌اکسید کربن و موادمغذی را از آب و خاک برای ساختن ماده آلی به‌وسیله فتوسنتز جذب و آنها را تبدیل می‌کنند. برنج در رقابت با سایر تولیدکنندگان در این طرح جامع اکولوژیکی انرژی را از دست می‌دهد. اگر ماهی به شالیزار اضافه شود، یک حلقه جدید به زنجیره غذائی اضافه شده است. آنها از تولیدکنندگان اولیه و ثانویه تغذیه می‌کنند و استفاده از تولیدات فتوسنتزی را بهبود می‌بخشند.
در کشور چین طبق آمار از ۲۵ میلیون هکتار شالیزار، حدود ۱ میلیون هکتار به کشت توأم اختصاص یافته است. در سال ۱۹۸۳ میزان کشت توأم در چین ۱۸۷۰۰ هکتار بود که در سال ۱۹۸۶ این میزان به ۹۸۵۳۰۰ هکتار رسانده شد. (این پروژه در سال ۱۹۸۶ اولین نشان لیاقت برای فن‌آوری علوم پیشرفته را از وزارت کشاورزی، دامپروری و شیلات دریافت کرد).
در چنی برنامه‌ریزی شده است که تا ۳۰ درصد مزارع شالیزاری به کشت توأم اختصاص یابد. برداشت ماهی در چین بین ۱۵۰ـ۷۰۰ کیلوگرم می‌باشد و به افزایش ۱۰ درصدی محصول برنج رسیده‌اند. میزان برداشت برنج در شالیزارهای دنیا به‌طور متوسط ۵۰۰ـ۷۰۰ کیلوگرم است.
● شرایط اکولوژیکی برنج و ماهی
گیاه برنج، گرمادوست و نیمه‌آبزی است و ماهیان خانواده کپور ماهیان نیز گرمادوست هستند. آب، لازمه رشد ماهی و برنج است زیرا به‌عنوان یک سازنده سیتوپلاسم گیاهی برای ساخت موادآلی در گیاهان و برای جذب و انتقال موادمغذی، ضروری است و در بسیاری از فرآیندهای سوخت و ساز به‌عنوان یک ماده خام وجود دارد. مقدار و کیفیت آب نیز یکی از عوامل کلیدی مهم در بقا و رشد ماهی محسوب می‌شود. برنج و ماهی هر دو به آب نیازمند هستند و این یکی از خصوصیات مشترک آنها است.
دمای بالای ۱۰ درجه سانتیگراد برای آغاز دوره رشد برنج و ۲۱ـ ۲۵ درجه سانتیگراد دمای مطلوب برای رشد برنج است. (در ابتداء کشت برنج اگر به مدت سه روز متوالی در طول بهار دما به پائین‌تر از ۱۱ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ممکن است محصول پوسیده شود. اگر دمای متوسط روزانه در تابستان از ۳۰ درجه سانتیگراد و بالاترین دما از ۳۵ درجه سانتیگراد بگذارد، محصول برنج ممکن است صدمه ببیند و چنانچه دما برای ۵ روز متوالی بالای ۳۸ درجه سانتیگراد باشد، گیاه برنج بدون دانه می‌شود).
دامنه دمای مطلوب برای تغذیه کپور معمولی ۱۴ـ۱۸ درجه سانتیگراد، کپور علف‌خوار و کپور نقره‌ای ۱۸ـ۲۰ درجه سانتیگراد است. دمای مطلوب تغذیه ماهی ۲۶ـ۳۲ درجه سانتیگراد می‌باشد. وقتی‌که دما تا ۳۸ درجه سانتیگراد بالا می‌رود و یا تا ۱۱ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ماهی اشتهای خود را از دست می‌دهد. (البته اگر دما تا حدود ۴ درجه سانتیگراد کاهش یابد، ماهی به حالت خواب می‌رود، اگر چه هنوز هم می‌تواند به حیات خود ادامه دهد).
در اکوسیستم پرورش ماهی و برنج عوامل زیستی شامل: تولیدکننده‌ها، مصرف‌کننده‌ها و تجزیه‌کننده‌ها می‌باشند. تولیدکننده‌های اصلی، گیاهان و فیتوپلانکتون‌های کوچک و بزرگ هستند. به‌عبارت دیگر تولیدکننده‌ها در شالیزارها شامل برنج، علف‌های هرز و جلبک‌ها است. آنها از طریق فتوسنتز و تنفس در گردش کربن دخالت دارند و برای مصرف‌کننده‌ها و تجزیه‌کننده‌ها موادالی فراهم می‌کنند.
عوامل غیرزیستی در اکوسیستم برنج ـ ماهی شامل:
نور، آب، درجه حرارت PH، دی‌اکسید کربن، اکسیژن و سایر مواد غیرآلی می‌باشد.
همچنین در این محیط تعدادی مصرف‌کننده وجود دارد، آنها شامل: زئوپلانکتون‌ها، موجودات کفزی، ماهیان پرورشی در مزارع برنج، لارو پشه، حشرات کرم‌های مضر برای برنج و… می‌باشند.
برنج و سایر تولیدکنندگان اولیه، عمل تبدیل و ذخیره انرژی را به روش مشابهی به‌عهده می‌گیرند و مقدار زیادی از انرژی خورشید، دی‌اکسید کربن و موادمغذی را از آب و خاک برای ساختن ماده آلی به‌وسیله فتوسنتز جذب و آنها را تبدیل می‌کنند. برنج در رقابت با سایر تولیدکنندگان در این طرح جامع اکولوژیکی انرژی را از دست می‌دهد. اگر ماهی به شالیزار اضافه شود، یک حلقه جدید به زنجیره غذائی اضافه شده است. آنها از تولیدکنندگان اولیه و ثانویه تغذیه می‌کنند و استفاده از تولیدات فتوسنتزی را بهبود می‌بخشند.
