جدال قدرت در فروش هواپیما

پیش از این مقامات مسوول ایرانی و اروپایی تعلل در صدور مجوز اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا) برای فروش هواپیما به ایران را بزرگ‌ترین مانع برای نهایی شدن قرارداد بزرگ شرکت ایران‌ایر با ایرباس می‌دانستند. هرچند شرکت ایرباس یک شرکت فرانسوی است، اما با توجه به اینکه حداقل ۱۰ درصد قطعات به‌کار رفته در هواپیماهای این شرکت تولید آمریکا است، باید برای فروش هواپیما از آمریکا مجوز بگیرد. صدور مجوز از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا نه تنها در نهایی شدن قرارداد ایرباس، بلکه در انعقاد سایر قراردادهای هوایی با شرکت‌های دیگر مانند بوئینگ آمریکا و ATR ایتالیا، «میتسوبیشی» ژاپن و به تازگی «کومک» چین نیز تاثیرگذار است. قرارداد ایران با غول‌های هواپیماسازی دنیا را می‌توان نماد مهمی از آغاز دور جدید مناسبات سیاسی و اقتصادی در پسابرجام دانست؛ قراردادی که موجب خواهد شد ناوگان هوایی ایران پس از سال‌ها نوسازی شود. اما در کنار مجوز فروش، برخی از کارشناسان دو ابهام در مسیر ورود هواپیماهای نو را مطرح می‌کنند. نخست نگرانی و ترس بانک‌های بزرگ غربی به برقراری روابط کارگزاری با ایران و تامین مالی هواپیماها و دوم قابل لغو بودن مجوزهای صادر‌شده با انتقال قدرت به دولت دونالد ترامپ.

در طول ماه‌های گذشته بحث‌های زیادی درباره چگونگی ارائه فاینانس به هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران صورت گرفت. اما پنج‌شنبه گذشته مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را به تصویب رساند که به موجب آن، تامین مالی فروش هواپیماهای مسافربری به ایران از سوی بانک‌های آمریکایی ممنوع می‌شود. برخی منابع خبری تصویب این طرح را در راستای تلاش‌ها برای متوقف ساختن روند فروش هواپیما به ایران از سوی دو شرکت بوئینگ و ایرباس تعبیر کردند. اما مقامات ایرانی در واکنش به آن اعلام کردند که این طرح تنها موسسات و بانک‌های آمریکایی را از تامین مالی فروش هواپیما به ایران منع می‌کند که این موضوع، مشکلی در فروش هواپیما به ایران ایجاد نمی‌کند. ایران همچنین از توافق با یک شرکت لیزینگ بین‌المللی برای تامین مالی خرید ۷۷ فروند ایرباس خبر داده و اعلام کرده که برای تامین مالی تعداد باقی مانده هواپیماهای ایرباس نیز به اندازه کافی فرصت باقی است و به راحتی می‌توان برای تامین مالی آن اقدام کرد.