امروزه رسیدن به توسعه پایدار در حوزه معدن در راس برنامه بسیاری از کشورها قرار دارد و در این راه اقدامات گستردهای از سوی ارگانهای مختلف فعال خصوصی و دولتی در حال اجرا است.
در این زمینه شاهدیم معادن و صنایع وابسته به آن، بخش قابلتوجهی از منابع مالی و سرمایههای کلان را به خود جذب کردهاند چراکه توسعه بسیاری از صنایع به وجود برخی محصولات و عناصر معدنی وابسته است. بنابراین بشر برای رسیدن به اهداف و آمال خود باید برنامهای مدون برای استفاده بهینه از این ذخایر ارزشمند داشته باشد. در کنار تمام موارد یادشده، امروزه میبینیم برخی ذخایر معدنی موجود در جهان روبه پایان هستند و همین موضوع یکی از دلایل اصلی حرکت به سمت اکتشافات عمیق برای دستیابی به ذخایر جدید است. در اینباره، کشورهای پیشرو در عرصه معدن فعالیتهای گستردهای آغاز کردهاند و در کنار آنها کشوری همچون ایران که به سمت صنعتی شدن پیش میرود به دنبال همکاری مشترک با آنهاست که خوشبختانه تاکنون به نتایج مثبتی رسیده است. همکاری با سازمان زمینشناسی فرانسه برای رسیدن به ذخایر جدید معدنی یکی از مواردی است که در آینده نهچندان دور شاهد به ثمر رسیدن آن خواهیم بود.
نیاز صنایع «هایتک» به مواد معدنی ارزشمند
ذخایر معدنی منبعی برای تامین انرژی هستند که از گذشته تا به امروز این نوع استفاده از کانیها همچون زغالسنگ ادامه پیدا کرده است. درحالحاضر بسیاری از کشورهای بزرگ و صنعتی مانند چین که مصرفکننده و در بسیاری موارد تولیدکننده عمده بسیاری از مواد معدنی و محصولات نهایی معدنی هستند، علاوه بر بهرهبرداری از ذخایر معدنی موجود در کشور خود، به سرمایهگذاری روی معادن دیگر کشورهای معدنی پرداخته تا اینگونه به سود رسیده و بخشی از نیازشان را تامین کنند. کشورمقابل هم اگر استفاده هوشمندانهای از حضور این متخصصان در حوزه معدن داشته باشد میتواند به انتقال دانش فنی و فناوریهای آنها اقدام کند. اکنون بسیاری از صنایع معدنی و هایتک نیازمند برخی مواد معدنی هستند که اگر صاحبان این دست از کانیها، دانش فنی لازم برای استحصال آنها را در اختیار نداشته باشند، امکان استفاده از این ذخایر ارزشمند را نداشته و مجبورند کانیهای خود را به شکل خام و فرآوری نشده به دیگر کشورها بفرستند و در مقابل صنایع پاییندستی به ناچار مواد فرآوری شده را با نرخ چندین برابر از دیگر کشورها تهیه کنند. این درحالیاست که به عقیده سیاستمداران و اقتصاددانها، یکی از راههای رسیدن به توسعه پایدار، کامل کردن زنجیره ارزشافزوده در هر صنعت مانند معدنکاری بوده و هرقدر که تکمیل دایره این زنجیره از صنعت مورد نظر دور شود، هزینهها افزایش یافته و در نتیجه رسیدن به توسعه پایدار سخت خواهد شد.
برنامههای اکتشافی در دستور کار
توسعه همکاری معدنی در پایههای ابتدایی و البته اثرگذار این بخش یعنی اکتشافات معدنی، اکنون مورد توجه است و برنامههای گستردهای برای افزایش محدودههایی اکتشافی در کشور در دستور کار سازمانهای دولتی و خصوصی قرار گرفته است. همکاری با کشورهای پیشرو در عرصه معدن و معدنکاری برای استفاده از دانش فنی، فناوریهای نوین و تجارب آنها در حوزه معدن یکی از این اقداماتی است که امروزه سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور به آن پرداخته است. این درحالی است که تا قبل از رفع تحریمهای بینالمللی، امکان همکاری و حضور این افراد متخصص در کشور وجود نداشت و تامین برخی از تجهیزات و فناوریهای نوین را برای ارتقای معدنکاری در کشور مشکل کرده بود. اما در شرایط کنونی و فضای پسابرجام، زمینه مناسبی برای حضور سرمایهگذاران در معادن ایران فراهم شده و اوضاع مساعدی برای رشد و توسعه معدنکاری در کشور دیده میشود. البته در دوران تحریم نیز متخصصان و دانشمندان ایرانی دست از کار نکشیدند و توانستند برخی از دانش و فناوریهای مورد نیاز به ویژه در بخش اکتشافات معدنی مانند ژئوفیزیک هوایی را بومیسازی کنند.