با ساخت کارخانههای فرآوری آندالوزیت در همدان و سپس در خراسانجنوبی این ماده در داخل کشور تولید خواهد شد و دیگر به واردات این ماده که بیشتر آن در آجرهای نسوز کاربرد دارد، نیاز نخواهیم داشت.
مهمترین ذخایر آندالوزیت کشور در همدان وجود دارد و مابقی ذخایر در استان خراسان رضوی و جنوبی و ایران مرکزی یافت میشود. از اینرو واحدهای فرآوری در این زمینه در این مناطق شکل گرفتهاند. بیشترین استفاده این ماده معدنی در دیرگدازها و مقرهسازی و صنایع هایتک است. بر این اساس دومین کارخانه فرآوری ماده معدنی آندالوزیت در شرق کشور و در نهبندان بیش از یک سال است که آغاز شده است.
آندالوزیت چیست؟
آندالوزیت یک کانی سنگساز است که به منظور بکارگیری در دیرگدازهای دمای بالا استخراج میشود. این سنگ بیشتر به شکل کریستالهای منشوری با شفافیت ضعیف و تودههای کریستالی بلند مانند خوشه، وجود دارد. تنوع رنگی سنگ آندالوزیت از قهوهای متمایل به زرد روشن گرفته تا سبز قهوهای، صورتی روشن متمایل به قهوهای و سبز مایل به طوسی است. برخی از بلورها دارای ناخالصیهای متراکم متحرک در مرکز خود هستند که یک شکل صلیبی را در مرکز خود به نمایش میگذارند. این گونه سنگ آندالوزیت را کیاستولیت میگویند. آندالوزیت دارای شکافهای منشوری مجزا از هم است و بهطور کلی سنگ آندالوزیت در مناطقی تشکیل میشود که دارای ساختار دگرگونی بین گرانیت و خاک رس است. آندالوزیت کانی کمیابی نیست. نمونههای کریستالی با کیفیت آن در اندلس اسپانیا یافت میشود. (نام این سنگ نیز از مکان یافتن آن یعنی اندلس گرفته شده است.) از دیگر منابع آندالوزیت میتوان به برزیل، ایالات متحده امریکا، کالیفرنیا، ماین و ماساچوست، استرالیا، سریلانکا، برمه، اتریش و برخی نقاط در ایتالیا اشاره کرد. آندالوزیت جزو سنگهای قیمتی به شمار نمیآید و یک سنگ نیمهقیمتی است. شاید دلیل این امر طیف رنگی محدود و کسلکننده این سنگ و شفافیت کم آن باشد. از این سنگ در جواهر بسیار کم استفاده میشود. نمونه آزمایشگاهی آندالوزیت وجود ندارد.
کاربرد آندالوزیت
درباره ویژگیهای آندالوزیت و کاربردهای آن در صنایع مختلف بهعنوان یک دیرگذار، محمدامین کاوه، مدیر تولید شرکت کورههای صنعتی کاویران در گفتوگو با صمت عنوان کرد: یکی از مهمترین و پرکاربردترین سیستمهای دیرگداز، سیستم Al۲O۳-SiO۲ است که درواقع تمام دیرگدازهای اسیدی در این سیستم قرار میگیرند و شامل ۳ فاز اصلی سیلیس، مولایت و کوراندوم هستند که به ترتیب ۱۷۲۶، ۱۸۵۳ و ۲۰۵۴ درجه سانتیگراد نقطه ذوب متفاوت دارند. کاوه در ادامه توضیح داد: اما وجود ناخالصیهای قلیایی در این سیستم آثار بسیار مخربی در زمینه عملکرد دیرگداز به همراه دارد، بهطوریکه میتوان گفت اثر حضور این ناخالصیها به مراتب بیشتر از مقادیر آلومینا خواهد بود. در این دیرگدازها همواره تشکیل مولایت باعث افزایش عملکرد دیرگداز میشود، زیرا دارای دیرگدازی مطلوب، ضریب انبساط حرارتی پایین و دیرگدازی با بار عالی است. وی در ادامه افزود: یکی از بهترین مواد اولیه تولید مولایت بهطور صنعتی، آندالوزیت است که هم بهصورت کلسینه و هم بهصورت خام قابل استفاده است و در دیرگدازهای شکلدار و بیشکل مورد استفاده قرار میگیرد. آندالوزیت برخلاف همه مواد اولیه تشکیل مولایت در فرآیند کلسینه شدن دهیدراته نمیشود، از اینرو دارای تخلخل کمتری نسبت بهوکسیت یا شاموت خواهد بود. مدیر تولید شرکت کورههای صنعتی کاویران درباره کاربرد آندالوزیتها عنوان کرد: آندالوزیت ویژگیهای مفید بسیاری دارد. این کانی توانایی ایستادگی در دماهای بالا را دارد. از اینرو از این کانی برای ساختن سرامیکهای دمای بالا و دیرگدازها استفاده میشود. چینی سفید و بسیاری از شمعهای خودرو از آندالوزیت ساخته میشوند. ماده معدنی استخراج شده از معدن سنگ آندالوزیت از کانیهای نوع آلومینیوم سیلیکات در کارخانههای آجر نسوز در کارخانههای فولاد نیز کاربرد دارد.