خانه صنعت، معدن و تجارت استان تهران
نوشته های مرتبط
بازوی پژوهشی مجلس با بررسی سرانه مصرف آب شرب در ایران و جهان، راز غیرواقعی بودن قیمت تمام شده آب در ایران را اعلام کرد. بر اساس برخی از محاسبات قیمت تمام شده آب شرب که در سال گذشته حدود ۸۰۰ تومان برآورد می‌شد، در سال جاری به رقم ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ تومان افزایش یافته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد وجود استهلاک بالا، ساختار گسترده شرکت‌های آب و فاضلاب و همچنین حجم زیاد آب به حساب نیامده در شبکه توزیع همگی باعث افزایش قیمت تمام شده آب شرب در ایران می‌شود.
به علاوه این موارد باعث می‌شوند که نقش سوء مدیریت‌ها در زیان شرکت‌های آب و فاضلاب از نقش فاصله بین قیمت تمام شده و فروش آب قابل تفکیک نباشد. موضوع مهم دیگر که باید در تعیین قیمت تمام شده آب مدنظر قرار گیرد، مقوله کیفیت آب ارائه شده از سوی شرکت‌های آب و فاضلاب است. با توجه به اینکه در نقاطی از کشور کیفیت آب شرب ارائه شده مناسب نیست، این امر باید به‌طور مناسب در تعیین قیمت تمام شده و فروش آب مدنظر قرار گیرد. همچنین فرآیند محاسبه قیمت تمام شده از مبدا تا مقصد باید با یک روش مشخص و قابل قبول صورت گیرد. متاسفانه در حال حاضر فرآیند مذکور به‌صورت شفاف محاسبه نمی‌شود که در نهایت به غیرواقعی بودن قیمت‌های تمام شده می‌انجامد. بر اساس گزارشی که از سوی معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی تهیه شده متوسط مصرف سرانه آب شهری برای کشورهای کم مصرف، متعادل و پرمصرف به ترتیب ۱۱۰، ۱۶۰ و ۲۵۰ لیتر در روز برای هر نفر یا ۱۶، ۲۲ و ۳۵ مترمکعب در ماه برای یک خانوار با بعد ۶/ ۴ نفر است. از کشورهای کم مصرف می‌توان به جمهوری چک، بلژیک، آلمان و پرتغال اشاره کرد. از کشورهای با مصرف متعادل نیز می‌توان به دانمارک، لهستان، کره جنوبی، فرانسه، هلند و انگلیس و کشورهای پرمصرف نیز آمریکا، کانادا، ژاپن و استرالیا اشاره کرد. ساختار متداول برای تعرفه آب بها در کشورهای مختلف شامل چهار نوع شارژ ثابت، شارژ حجمی ثابت، بلوکی افزایشی و بلوکی کاهشی است. در شارژ ثابت پرداخت ماهانه ثابت برای مصارف متغیر در ماه‌های فصول مختلف سال لحاظ می‌شود. در شارژ حجمی ثابت پرداخت بر اساس میزان مصرف ماهانه و قیمت ثابت برای تمام مقادیر مصرف است. در روش بلوکی افزایشی، پرداخت بر اساس مقدار مصرف و بر مبنای قیمت فزاینده تعیین شده برای هر مترمکعب آب در هر طبقه یا بلوک است. در این روش برای هر بلوک یا مقدار مشخص از مصرف، قیمتی تعیین می‌شود و مقادیر مصرف مازاد بر آن مشمول پرداخت با قیمت بیشتر مربوط به بلوک بالاتر می‌شود. این روش محاسبه هم اکنون در ایران متداول است. در روش بلوکی کاهشی نیز پرداخت بر اساس مقدار مصرف و بر مبنای قیمت کاهنده تعیین شده برای هر مترمکعب آب در هر طبقه یا بلوک است. در این روش برای هر بلوک یا مقدار مشخص از مصرف قیمتی تعیین می‌شود و مقادیر مصارف مازاد بر آن مشمول پرداخت با قیمت کمتر مربوط به بلوک بالاتر می‌شود. در سال‌های اخیر توصیه سازمان‌های جهانی مبنی بر استفاده از تعرفه بلوکی افزایشی است. در ایران با توجه به محدودیت منابع آب و شرایط اقلیمی این روش بیشتر استفاده می‌شود. روش بلوکی افزایشی در کشورهای چین، مالزی، هند، سنگاپور، سریلانکا و فیلیپین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر اساس توصیه سازمان ملل باید حدود ۵ مترمکعب آب در ماه برای هر فرد به آسانی در اختیار همه مصرف‌کنندگان قرار گیرد. همچنین توصیه موکد بانک جهانی این است که حداکثر سهم هزینه‌های آب در سبد خانوار نباید از ۳/ ۳ درصد بیشتر باشد.
