تسهیل تجارت، کاهش بروکراسی، شفافیت قوانین ۳شاخص مهم برای بهبود شرایط تجارت خارجی ایران و تمامی کشورهای دنیا محسوب میشود اما نبود برخی از این پارامترها در اقتصاد ایران موجب شده تا تجارت ما شرایط چندان مساعدی نداشته باشد.
بنابراین لازم است تا در راستای رفع موانع موجود در مسیر تجارت اقداماتی انجام شود. دولت تدبیر و امید از ابتدای فعالیت خود درصدد بود تا اوضاع تجارت خارجی ایران را بهبود ببخشد. به همین منظور وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد کاهش گروههای تعرفهای ایران را در هیات وزیران مطرح کرد و طبق مصوبه تیر ۹۲ مقرر شد تا تعداد گروههای تعرفهای کشور کاهش پیدا کند.
براساس این مصوبه مقرر شد تا گروههای تعرفهای ایران که در سال ۹۲ برابر با ۱۴ گروه بود تا انتهای فعالیت دولت نهم به ۶ گروه کاهش یابد و در نخستین گام مهمترین اتفاقی که رخ داد این بود که تعداد گروههای تعرفهای از ۱۴ به ۱۰ رسید. این روند اما باید ادامه داشته باشد تا طبق وعدهای که سکانداران وزارت صنعت، معدن و تجارت و مقامات ارشد دولت دادهاند، تعداد گروههای تعرفهای ما به ۶ برسد. روز یکشنبه در جلسه هیات وزیران، با انگیزه تحقق این هدف مصوبه دیگری نیز صادر شد که براساس آن تعداد گروههای تعرفهای ایران در سال ۹۵ به ۸ و در سال ۹۶ به ۶ خواهد رسید.
همچنین کمترین تعرفه تعیین شده در این مصوبه ۴ درصد است که با احتساب یک درصد حقوق و عوارض گمرکی به ۵ درصد میرسد و بیشترین تعرفهای که تعیین شده نیز ۵۵ درصد است. حال با توجه به تلاش کارشناسان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کاهش گروههای تعرفهای، برخی بر این عقیدهاند که این اقدامات منجر به افزایش واردات کالا به کشور خواهد شد. محمدرضا مودودی، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفتوگو با صمت درباره تاثیر کاهش گروههای تعرفهای کشور اظهار میکند: ما برای کاهش گروههای تعرفهای مصوبه هیات وزیران را داریم و این برای ما یک تکلیف قانونی است و البته طبق مصوبه با برنامهریزیهای انجام شده باید تعداد گروههای تعرفهای ما به ۶ برسد. وی میافزاید: کاهش گروههای تعرفهای موجب میشود تا تجارت به سمت شفافسازی و حذف بروکراسی برود که این امر موجب میشود تا شرایط تجارت خارجی ایران تسهیل شود. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه میدهد: یکی دیگر از آثار کاهش تعرفهها این است که فرآیند ترخیص کالا در کشور تسریع و شفافتر خواهد شد. مودودی در واکنش به این سوال که برخی از فعالان اقتصادی بر این باور هستند که کاهش تعرفهها منجر به افزایش واردات کالا به کشور خواهد شد و این امر میتواند به زیان تولید و تجارت کشور تمام شود، خاطرنشان میکند: ایران به دنبال پیوستن به سازمان تجارت جهانی است بنابراین اگر ما تلاش میکنیم که این سازمان ایران را به عضویت بپذیرد، لازم است تا در گام نخست نرخ تعرفهها و تعداد گروههای تعرفهای خود را با سایر اعضای این سازمان منطبق کنیم. معاون کل سازمان توسعه تجارت تصریح میکند: دیوارهای تعرفهای یکی از مهمترین ابزارهای حمایت از تولیدکنندگان ایرانی بودهاند اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که با این شیوه نمیتوانیم بیش از این به حمایت از تولیدکنندگان بپردازیم زیرا این شیوه در شرایط کنونی اقتصاد دنیا برای حمایت از تولید پاسخگو نیست. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان میکند: بخش تولید ما برای ماندگاری در بازارهای جهانی لازم است تا به افزایش کیفیت خود بپردازد. این مقام مسئول ابراز میکند: کاهش تعرفهها تولیدکنندگان ما را ناچار میکند که به دنبال راهحلی برای افزایش رقابتپذیری خود باشند. بنابراین لازم است تا آنها برای تولید کالایی باکیفیت و ماندگار در بازارهای هدف به سمت استفاده از فناوریهای جدید بروند و میزان بهرهوری خود را افزایش دهند. معاون کل سازمان توسعه تجارت میگوید: بحث افزایش واردات همواره یکی از دغدغههای ما خواهد بود البته تا زمانی که نتوانیم در بخش تولید و تجارت روی پای خود بایستیم. تا زمانی که ما تولید کیفی و رقابتپذیر نداشته باشیم باید دلواپس افزایش واردات کالا به کشور باشیم و نسبت به خروج بازار داخلی از دست تولیدکنندگان کشور ابراز نگرانی کنیم. معاون کل سازمان توسعه تجارت یادآور میشود: البته این گفتهها به این معنا نیست که ما با کاهش تعرفهها هیچ راهکاری برای حمایت از تولیدکنندگان و ماندگاری آنها در بازار تعیین نکردهایم. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت میافزاید: به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی تلاش کردهایم در کنار کاهش تعرفهها با ابزارهایی مانند عفو عوارض و مالیات، از تولیدات داخلی در قبال واردات حمایت کنیم. این مقام مسئول خاطرنشان میکند: ما چارهای جز کاهش گروههای تعرفهای و نرخ تعرفه کالاهای کشور نداریم زیرا کاهش تعرفهها شرط حضور ما در سازمان تجارت جهانی است و اگر این امر محقق نشود نهتنها نمیتوانیم عضوی از این سازمان شویم بلکه باید بدانیم قدرت رقابتپذیری خود را نیز از دست خواهیم داد.
نگران افزایش واردات نیستیم
مجیدرضا حریری، نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و چین نیز درباره تاثیر کاهش گروههای تعرفهای بر روند واردات و تاثیر آن بر تجارت کشور میگوید: کاهش گروههای تعرفهای منجر به افزایش واردات کالا به کشور نخواهد شد. وی میافزاید بحث کاهش گروههای تعرفهای از سالها پیش مطرح بود و دولت تلاش دارد تا این وعده خود را محقق کند. این فعال اقتصادی ادامه میدهد: کاهش گروههای تعرفهای موجب خواهد شد تا فرآیند واردات به کشور شفاف شده و مانع بروز برخی کماظهاریها در گمرکات شود. حریری تصریح میکند: تعداد زیاد گروههای کالایی و مشابه بودن برخی از ردیفهای کالایی این امکان را برای برخی از افراد سودجو مهیا کرده تا کالایی را با ردیف کالایی دیگر وارد کشور کنند و تعرفهها را کمتر بپردازند. نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان میکند: کاهش گروههای تعرفهای زمینه شفافسازی تجارت ایران را مهیا کرده و امکان برخی از سوءاستفادهها را محدود میکند اما نباید کسی نگران این مسئله شود که با کاهش گروههای تعرفهای زمینه افزایش واردات به کشور مهیا خواهد شد.