مطالبه افزایش تعطیلات

«دنیای اقتصاد» همزمان با این نظرسنجی و در ادامه مجموعه گزارش‌های تحلیلی خود با محوریت «تعطیلات»، برخی از تجربیات بین‌المللی در زمینه تعطیلات آخر هفته را بررسی کرده است. این بررسی نشان می‌دهد در بین ۵۰ اقتصاد بزرگ جهان و ۳۱ کشور اسلامی، ایران تنها کشوری است که تنها یک روز تعطیلی هفتگی دارد و در عین حال، در کنار کشور کلمبیا، ایران دارای بیشترین تعداد روزهای تعطیلات مناسبتی در بین کشورهای مورد بررسی است. هرچند با وجود تعداد روزهای تعطیلات مناسبتی، کل تعطیلات سالانه در کشور حدود ۷۸ روز است که در مقایسه با متوسط تعطیلات سالانه در اکثر کشورهای توسعه یافته، حدود ۴۰ روز کمتر است. بنابراین این عقیده اثبات‌نشده که بعضا در کشور مطرح می‌شود و تعداد تعطیلات در ایران را بالا می‌داند به روشنی اشتباه است و اندک روزهای تعطیل کنونی نیز، به‌دلیل پراکندگی و نامنظم بودن آنها، در مقایسه با روزهای منظم تعطیل آخر هفته در سایر کشورها، مزایای کمتری را دارد. بررسی‌های انجام شده به روشنی این موضوع را نشان می‌دهد که برخلاف برخی از تصورات، اضافه شدن یک روز تعطیل به آخر هفته نه‌تنها زیان اقتصادی به همراه ندارد، بلکه از مجراهای متعددی مثل «بهره‌وری نیروی کار»، «کاهش هزینه‌های آلودگی» و «توزیع یکنواخت جغرافیایی و زمانی مسافرت‌ها و رونق گردشگری» به افزایش کارآیی اقتصاد و رشد متوازن منجر می‌شود. به‌نظر می‌رسد در فضای کارشناسی کشور نیز، اجماعی درخصوص اضافه شدن یک روز تعطیلی به‌تنها روز فعلی تعطیل هفتگی یعنی «جمعه» به‌وجود آمده است. با این حال، بررسی‌های متعددی نشان می‌دهد برای هماهنگی بیشتر با کشورهای دیگر، بهتر است دومین روز تعطیل هفتگی نه «پنج‌شنبه»‌ که روز «شنبه» باشد. اغلب کشورهای اسلامی نیز در حال حاضر علاوه بر جمعه دیگر روز تعطیلی هفتگی خود را شنبه تعیین کرده‌اند و بررسی‌های «دنیای اقتصاد» هم نشان می‌دهد همه شرکای اصلی تجاری کشور در روزهای «شنبه» تعطیل هستند. این در حالی است که اگر دو روز پنج شنبه و جمعه به‌عنوان تعطیلات هفتگی تعیین شود، ارتباط اقتصاد داخل کشور با شرکای تجاری، بین سه روز (برای کشورهای اسلامی) تا چهار روز (برای کشورهای توسعه یافته) قطع می‌شود که ممکن است زیان‌های قابل توجهی را به همراه داشته باشد. یکی از نکاتی که در بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از تجارب کشورهای بین‌المللی در تعطیلات به دست آمده، این موضوع است که در بسیاری از کشورها برای جلوگیری از اختلال اقتصاد با تعطیلات، تمهیدهای ویژه‌ای برای ارائه برخی از خدمات در روزهای تعطیلی اندیشیده شده است. به‌عنوان مثال، نظام بانکی در بسیاری از کشورها دارای تقویم نسبتا متفاوتی از روزهای تعطیل است. به نحوی که در روزهای تعطیل هفتگی،‌ بانک‌ها شعب خاصی را برای خدمت‌رسانی مشابه روزهای معمول، تعیین می‌کنند. در روزهای مشخصی از تعطیلات مناسبتی نیز بانک‌ها در برخی از کشورها فعال هستند و فقط در برخی از روزهای خاص که به‌عنوان «تعطیلات بانکی» شناخته می‌شوند، همه بانک‌ها تعطیل هستند.

دنیای اقتصاد: نزدیکی به تعطیلات آخر هفته جاری مجددا بخش زیادی از جامعه را به صرافت مسافرت در تعطیلات آخر هفته انداخته و بر بخش‌های اقتصادی نیز اثرگذار بوده است. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد این مساله، از کم بودن تعطیلات معمول آخر هفته در ایران تاثیر گرفته است. به‌عنوان مثال از بین ۵۰ اقتصاد بزرگ جهان، ایران تنها کشور با یک روز تعطیلی آخر هفته است و در بین ۳۱ کشور اسلامی نیز وضعیت مشابهی برای ایران وجود دارد. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد دو روزه بودن تعطیلات آخر هفته، از کانال‌های متعددی روی افزایش کارآیی اقتصاد هم اثر مثبت دارد و با کاهش آلودگی محیط زیست و توزیع یکنواخت‌تر مسافرت‌ها از نظر جغرافیایی و زمانی، به کاهش هزینه‌ها و رشد متوازن هم منجر می‌شود؛ اما در شرایطی که اخیرا پیشنهاد اضافه شدن تعطیلی «پنج‌شنبه» نیز به تعطیلات آخر هفته اضافه شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد به دلیل تعطیل بودن معمول «شنبه» و «یکشنبه» در کشورهای دیگر، تعداد روزهای تعطیل در روابط کاری داخل و خارج به چهار روز می‌رسد که خساراتی به دنبال دارد. برخی از نظرسنجی‌های صورت‌گرفته نیز نشان می‌دهد ترجیح بخش عمده‌ای از شرکت‌کنندگان شامل مردم و کارشناسان، تعطیلی «شنبه» به جای «پنج‌شنبه» است. علاوه بر این، نگاهی به تجربه جهانی نشان می‌دهد برای جلوگیری از اختلال در روزهای تعطیل، نهادهای تامین‌کننده برخی خدمات ضروری مثل «بانک‌ها» در روزهای تعطیل، شعبه‌های خاصی را برای فعالیت در این روزها تعیین و اعلام می‌کنند. نکته جالبی که در این بررسی‌ها نتیجه‌گیری شده این است که با وجود اینکه ایران در زمره کشورهای با بیشترین تعداد روزهای تعطیلی‌ «مناسبتی» جهان قرار دارد و همین مساله این سوءتفاهم را ایجاد کرده که تصور می‌شود تعداد روزهای تعطیلی در ایران بالاست، ولی واقعیت این است که ایران از بسیاری کشورهای جهان تعطیلات کمتری دارد و همین تعطیلات هم، به دلیل پراکنده بودن، در مقایسه با تعطیلات آخر هفته مزایای کمتری داشته است.